مشهد
حرم امام رضا در مركز شهر مشهد، استان خراسان رضوي، ايران، مدفن علي‌الرضاست كه نزد مسلمانان شيعه به‌عنوان «حرم» گرامي داشته مي‌شود و مقدس است. از بناهاي پيوسته برجسته‌ي آن مسجد بالاسر (مدفن امام رضا) ( ۴۲۵ ق/۱۰۳۳ م) و مسجد جامع گوهرشاد (ساخته ۸۲۱ ق/ ۱۴۱۸ م) است. حرم امام رضا مجموعه‌اي است با كانون آرامگاه هشتمين امام شيعيان، علي‌موسي‌الرضا كه ديگر مسجدها، آرامگاه‌ها، رواق‌ها، صحن‌ها، كتابخانه و موزه‌ها را دربرمي‌گيرد. بزرگ‌ترين مسجد جهان در اندازه (۲۵۰ هزار مترمربع) و دومين مسجد بزرگ جهان در گنجايش (۵۰۰ هزار نفر) شمرده مي‌شود.
كهن‌ترين بخش‌هاي آن، ديرينگي دهه ۶۱۰ قمري/ دهه ۱۲۳۰ م دارد. از دوره‌ي تيموريان كه بسياري از بناهاي كهن خراسان در طوس، هرات و نيشابور نوسازي گشت، به اين مكان نيز روي آورده شد. بسياري از سازه‌هاي اين حرم شيعه، از صفويان به ويژه شاه طهماسب صفوي به جا مانده است.
در ادب فارسي روضه به معني باغ و گلستان و گلزار است و محل مضجع و در برگيرنده پيكر علي بن موسي‌الرضا را روضه منوره مي‌خوانند. اين مكان شامل فضايي مربع شكل كه مساحت آن ۱۸۹/۰۳ متر مربع بوده كه از اين فضا ۱۷/۱۵ متر مربع آن مساحت ضريح مي‌باشد. روضه منوره از طريق چهار صفه بزرگ در چهار جانب به داخل و خارج حرم مرتبط مي‌شود.
مقبره فردوسي
آرامگاه حكيم ابوالقاسم فردوسي توسي در ميان باغي مصفا به فاصله ۲۰ كيلومتري شمال شهر مشهد واقع شده است. ساختمان فعلي آرامگاه فردوسي و موزه توس كه الهام گرفته از شيوه معماري هخامنشي، به ويژه آرامگاه كوروش بود به دستور انجمن آثار ملي در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سيحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسيد. نماي بيروني بنا شامل عناصر تزئيني هخامنشي به خصوص ستون‌ها و سرستون‌ها است و اشعاري كه بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حكيم فردوسي و معرف انديشه و شخصيت وي است. بخش فوقاني بنا به‌صورت توخالي ساخته شده و فضاي داخلي آن نيز علاوه بر الهام گرفتن از معماري دوره اشكاني شامل ۲۰ ستون مرمري در پائين و ۸ ستون در بخش فوقاني است. در بخش‌هايي از آرامگاه نيز ديوارنگاره‌هايي از فريدون صديقي نصب شده كه نمايش صحنه‌هايي از روايات شاهنامه است.
مجموعه كوهسنگي
پارك كوهسنگي دومين پارك بزرگ (بعد از پارك ملت) مشهد است. اين پارك در جنوب غربي مشهد و در انتهاي خيابان كوهسنگي قرار گرفته است. پارك كوهسنگي در حاشيه كوه‌هايي مرتفع ايجاد شده و از قديمي‌ترين روستاهاي مشهد است. شاه عباس صفوي در سن ۱۶ سالگي در اين روستا تاج‌گذاري كرد. كوه سنگي از ميان تفريحگاه‌هاي شهر مشهد از قدمت و شهرت بيشتري برخوردار است و يكي از زيباترين پارك‌هاي ساخته شده در ايران است. اين پارك تلفيقي از آب، سنگ و سرسبزي و نور است. ساختمان موزه بزرگ خراسان، با الگوبرداري از معماري كاخ كلات نادر، جلوه زيبايي به اين مجموعه داده است. در سال ۱۳۴۰ شمسي با گسترش شهر مشهد، كوهسنگي از طريق خياباني وسيع و عريض و مشجر، موسوم به خيابان كوه سنگي، به بدنه اصلي شهر مشهد متصل شد. با طرح‌هاي توسعه شهر مشهد، پارك كوه سنگي به مجموعه‌ي تفريحي گردشگري تبديل شد.
ديزي سنگي (هر كاره)
ديگ‌هاي سنگي يكي از پر خاصيت‌ترين سوغات و صنايع دستي شهر مشهد است كه قدمت آن به ۱۴ قرن مي‌رسد و متاسفانه با وجود فوايد بسيارش در زندگي‌هاي امروزي به فراموشي سپرده شده است. اين محصول كه در زبان عاميانه به آن هركاره مي‌گويند، از سنگ‌هاي سياهرنگ «سرپانتين» در دامنه كوهسنگي ساخته مي‌شود كه بالاتر معرفي شد. در عيون الاخبار الرضا شيخ صدوق از اباصلت هروي، يار نزديك امام رضا (ع)، نقل شده است:
حضرت رضا (ع) چون به قريه سناباد رسيد، به كوهي كه مردم از سنگ آن براي تهيه غذاي خود ديگ‌ها مي‌ساختند تكيه داد و فرمود: پروردگارا اين كوه را براي مردم نافع قرار بده و بركت را در آن و ظرف‌هايي كه از آن تهيه مي‌كنند زياد فرما.
سپس دستور داد، تا از آن كوه ظروفي برايش تهيه كردند. حضرت رضا (ع) دستور مي‌دادند از آن پس مردم به تشويق آن حضرت از همان كوه ظرف‌هايي تهيه كردند كه بركت ويژه‌اي نصيب آن شده بود.
آرامگاه نادرشاه افشار (باغ نادري)
آرامگاه نادر شاه افشار بنايي است كه به يادبود نادرشاه در شهر مشهد ساخته شده است. قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشيدي) در محل يكي از مقابر ويران‌شده نادري، آرامگاه جديدي براي وي ساخت و استخوان‌هاي او را از تهران به مقبره مزبور انتقال داد. نادرشاه افشار، فاتح دهلي در هنگام حيات خود دستور به ساخت آرامگاهي كوچك در بالاي خيابان مشهد داد. اين آرامگاه كوچك در سال ۱۱۴۵ هجري قمري در مجاور چهارباغ شاهي و روبروي حرم امام رضا از خشت و گل ساخته شد. اين بناي جديد كه در محل فعلي آرامگاه وي قرار داشت، مدتي بر پا بود تا اين كه انجمن آثار ملي ايران در سال ۱۳۳۵ خورشيدي درصدد بر آمد آرامگاهي مناسب براي وي در همان محل مقبره قوام‌السلطنه احداث كند. اين كار از سال ۱۳۳۶ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ به پايان رسيد.
مقبره كنوني نادرشاه واقع در ضلع شمال غربي چهارراه شهدا (نادري سابق) است كه پس از حرم حضرت رضا (ع) مهم‌ترين موضع توريستي-تاريخي شهر مشهد تلقي مي‌شود. طراح بنا مهندس سيحون بود و مجسمه‌ها را هنرمند فقيد ابوالحسن صديقي ساخته است.
مجموعه‌هاي آبي
مشهد در كنار جاذبه‌هاي گردشگري و تاريخي پتانسيل‌هاي لازم براي راه‌اندازي و ايجاد سايت‌هاي مجهز ورزشي را در سطح مناسبي دارد. مشهد مكان‌هاي جالب و زيادي از ورزشگاه و زمين‌هاي بازي تا جاذبه‌هاي آبي سرپوشيده براي ورزش و تفريح دارد. مشهد در زمينه احداث پارك‌هاي آبي موقعيت بي‌نظيري در خاورميانه دارد. يكي از جاذبه‌هاي ورزشي خاص در مشهد وجود پارك‌هاي آبي است كه به دليل سرپوشيده بودن امكان استفاده از آنها در تمام طول سال وجود دارد. پارك آبي ايرانيان، سرزمين موج‌هاي آبي، پارك ساحلي آفتاب و موج‌هاي خروشان از پارك‌هاي آبي مجهز است كه طرفدارن بسياري دارد.
رستوران پسران كريم
سفر به مشهد بدون امتحان كردن غذاهاي خاص مشهد تقريبا غيرممكن است. چه خوب است كه غذاهاي مشهد را در يكي از بهترين و نامدارترين رستورانهاي شهر تست كنيد. رستوران پسران كريم از رستورانهاي قديمي و معروف مشهد است كه در سال ۱۳۵۹ در خيابان طالقاني افتتاح شد و از سال ۱۳۷۶ به محل فعلي واقع در بلوار خيام انتقال يافت. دليل نامگذاري اين رستوران ياد و خاطره بنيانگذار آن، مرحوم كريم قاسم‌زاده حاتمي، پدر صاحبان كنوني رستوران است كه به مدت تقريبا ۵۶ سال، از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۶، مديريت رستوراني را بر عهده داشتند. اين رستوران غذاهاي ايراني سرو مي‌كند و يكي از غذاهاي محبوب اين رستوران چلو ماهيچه آن است. شعبه مركزي رستوران بنايي قديمي تر دارد. براي دسترسي به اين رستوران آدرس زير را به خاطر داشته باشيد: مشهد- بلوار سجاد- خيابان فرهاد- فرهاد ۲۲- انتهاي كوچه سمت راست- رستوران پسران كريم و همچنين شعبه ديگري در برج آلتون واقع در خيابان دانشگاه.
پارك طبيعي هفت حوض (دره هفت حوض)
يكي از زيباترين جاذبه‌هاي طبيعي مشهد كه در دل كوه‌هاي خلج جاي دارد هفت حوض است. اين منطقه حدود ۷ كيلومتر با مشهد فاصله دارد و شامل ۷ حوضچه طبيعي است. بعضي از اين حوضچه‌ها به اندازه يك استخر كوچك وسعت دارند. آب بعد از عبور از اين هفت حوضچه به حوضي بزرگ‌تر مي‌ريزد و رودخانه مسيرش را ادامه مي‌دهد. براي رسيدن به اين مكان، بعد از وارد شدن به شهرك سيدي و جاده خلج و طي كردن حدود ۳ كيلومتر از جاده، به دوراهي مي‌رسيد. بايد جاده اتوبان و آسفالت سمت چپ را ادامه دهيد تا به ميداني برسيد. اگر قصد سفر به اين منطقه را داريد بايد بعد از رسيدن به اين ميدان اتومبيلتان را پارك كنيد و حدود ۲ كيلومتر از مسير را پياده طي كنيد تا به «هفت حوض» برسيد.
پارك وكيل آباد (باغ وكيل آباد)
پارك وكيل‌آباد از تفرجگاه‌هاي قديمي و زيباي مشهد است كه در جنوب غربي مشهد و انتهاي بلوار وكيل‌آباد واقع شده است. وكيل‌آباد به علت قدمت خود و قرار گرفتن در دره‌اي با صفا و هواي مطبوع از ديرباز مورد توجه اهالي شهر و مسافران بوده است. اين پارك جنگلي كه در گذشته به نام ميرطراز يا باغ وكيل‌آباد شناخته مي‌شده، در سال ۱۳۴۸ شمسي توسط مالك آن، حسين آقاي ملك، به‌صورت رسمي وقف استفاده عموم و به شهرداري مشهد واگذار شد.
باغ گياه‌شناسي
باغ گياه‌شناسي مشهد شامل بخش‌هاي مختلفي از جمله باغ گل رز، قطعه آموزشي و نمايشي، مجموعه گياهي منطقه رويشي ايران، مجموعه آربراتوم و سيستماتيك گياهي، باغ ميوه‌هاي بومي ايران، مجموعه گياهي سوزني برگان، مجموعه نمايشي باغ صخره‌اي و مجموعه نهالستان و گلخانه‌هاي تكثيري است. اين باغ به‌منظور حفاظت و نگهداري از گياهان و تهيه بانك ژن زنده گياهي، آشنايي دانشجويان و شهروندان با انواع گونه‌هاي گياهي، انجام برنامه‌هاي مطالعاتي و پژوهشي، ترويج استفاده شهروندان از گل و گياه و... احداث شده است. اين باغ در بلوار جمهوري اسلامي، حد فاصل چهارراه مقدم و ميدان غدير واقع است.
باغ وحش وكيل‌آباد
در جنوب غربي مشهد و همجوار با پارك جنگلي وكيل آباد، باغ وحش وكيل آباد، تنها باغ وحش مشهد و استان خراسان رضوي قرار دارد. اين باغ وحش حيوانات گوشتخوار، علف خوار، آبزي، خزنده و پرندگان مختلفي دارد و جزو جاذبه‌هاي گردشگري نه تنها مشهد، بلكه استان خراسان رضوي است.
بند گلستان
اين بند يكي از بندهاي تاريخي استان خراسان است كه مبناي آن مربوط به دوره تيموريان است. بند گلستان در ۸ كيلومتري غرب مشهد و بر روي رودخانه گلستان احداث شده است. اين بند از مناطق توريستي و ديدني مشهد است. با وجود اينكه حدود ۵۰۰ سال از عمر اين بنا مي‌گذرد، هنوز سالم و پابرجاست.
غار مغان
اين غار در ۳۵ كيلومتري شهر مشهد و در جنوب روستاي مغان قرار گرفته است. غار دو دهانه دارد و درونش آثار استالاگميت و استالاكتيت و چندين حلقه چاه وجود دارد كه عمق يكي از اين چاه‌ها ۲۵ متر است. همچنين درونش پرتگاه و بركه آبي هست كه باعث مي‌شود از ماجراجويي انفرادي پرهيز كرد. براي ورود به اين غار حتما بايد راهنما داشته باشيد، زيرا در غير اين صورت خطرناك خواهد بود.
سد كارده
در سرزمين خشك و كويري مشهد مي‌توان مناطق و مكان‌هايي را يافت كه گاهي مسحوركننده هستند. در ۴۸ كيلومتري جاده مشهد به كلات روي رودخانه «كارده» سدي بتني ديده مي‌شود كه ظرفيتي معادل ۳۶ ميليون متر مكعب دارد. اين منطقه كه جزو گردشگاه‌هاي آبي مشهد محسوب مي‌شود، سد از انتهاي خيابان خواجه ربيع راه دسترسي دارد و منطقه‌اي خوش آب و هوا است.
برچسب: ،